Φιλία σύμφωνα με τον πρώτο ψυχολόγο, Αριστοτέλη.
Η ψυχολογία είναι μία επιστήμη που βασίζεται στη φιλοσοφία και φυσικά οι αρχαίοι ημών πρόγονοι είχαν και εδώ τον πρώτο λόγο. Ο Αριστέλης μεταξύ άλλων μίλησε για τη φιλία και τη διαχώρισε σε τρεις κατηγορίες. Είναι ένα θέμα διαχρονικό στην ψυχοθεραπεία και πολλοί θεραπευόμενοι φέρουν αυτό το θέμα στη συνεδρία, ειδικά όταν αρχίσει η πρόοδος της αλλαγής των δικών μας συμπεριφορών με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή. Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι οι άνθρωποι να καταννοούν πλέον και να ταξινομούν τους φίλους τους σε μία από αυτές τις κατηγορίες, ώστε να παραμείνουν σε καλή ψυχολογία και να μπορέσουν πραγματικά να επικοινωνήσουν με ανθρώπους που βρίσκονται στο δικό τους επίπεδο, ψυχικά και πνευματικά.
Η σημαντικότητα αυτού είναι η σωστή επικοινωνία, γιατί αυτό που δημιουργεί τα περισσότερα προβλήματα στον άνθρωπο είναι το να προσπαθεί να επικοινωνήσει και να μην μπορεί, προκαλώντας του αρνητικά συναισθήματα θυμού, αγανάκτησης, σύγχυσης και θλίψης. Η αποφυγή αυτού του είδους στρες και η δημιουργία ενός σωστού κοινωνικού δικτύου είναι απαραίτητα για μία υγιή και πλήρη ζωή.
Όταν λοιπόν ο ψυχολόγος μας έχει βοηθήσει και βρισκόμαστε ήδη σε μία πορεία της θεραπείας για τουλάχιστον συήθως τριών μηνών και μπορούμε να διακρίνουμε αυτό που πραγματικά είμαστε εμείς, χωρίς τις ήδη υπάρχουσες επιρροές του πρωταρχικού μας περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της διαμόρφωσης της προσωπικότητάς μας στην παιδική ηλικία, τότε είμαστε έτοιμοι να ξεχωρίσουμε και τις φιλίες μας, που σύμφωνα με τον Αριστοτέλη είναι οι εξής τρεις.
Φιλία Ωφελιμότητας – τα μέρη διατηρούν τη σχέση τους γιατί αποκομίζουν οφέλη, χωρίς αίσθηση μονιμότητας, αφού συχνά όταν σταματήσουν να υπάρχουν αμοιβαία οφέλη, διακόπτεται και η φιλία τους. Μία κατάσταση που παρατηρείται σε συνεργάτες και συναδελφικές σχέσεις. Συνήθως δεν αναπτύσονται συναισθηματικοί δεσμοί ανάμεσα στα μέλη, απλώς μία αίσθηση ευχαρίστησης κατά τη συνεύρεση.
Φιλία Απόλαυσης – τα μέρη διατηρούν τη σχέση τους, επειδή απολαμβάνουν μαζί κάποια ενδιαφέροντα και παρατηρείται π.χ. στα μέλη μιας αθλητικής ομάδας, ανάμεσα σε συμφοιτητές ή συμμαθητές. Αναπτύσσονται συναισθηματικοί δεσμοί, αλλά διακόπτονται καθώς το άτομο ωριμάζει και αλλάζει περνώντας σε καινούρια ενδιαφέροντα και απολαύσεις, γνωρίζοντας καινούρια άτομα που θα μοιραστούν μαζί τους τα νέα τους κοινά ενδιαφέροντα.
Φιλία της Αρετής και του Αγαθού - Συνήθως, αυτή η φιλία κρατάει εφ’ όρου ζωής, και για να δημιουργηθεί απαιτείται ένα βασικό επίπεδο καλοσύνης και από τα δύο ή περισσότερα μέρη, απαιτείται επίσης αμοιβαία επένδυση χρόνου και εμπιστοσύνη. Η ενσυναίσθηση, η αγάπη και το ενδιαφέρον για το κοινό καλό, διαχωρίζουν αυτό το είδος της φιλίας από τα δύο προηγούμενα.
Τα δύο πρώτα είδη έχουν ως κοινό παρονομαστή τη σύμπτωση και όχι την πρόθεση και τα άτομα συνήθως καταλήγουν σε μικρότερες ηλικίες στις φιλίες απόλαυσης, ενώ όσο περνούν τα χρόνια αρέσκονται σε φιλίες ωφελιμότητας. Όταν ο άνθρωπος ωριμάσει ψυχικά και πνευματικά όμως, μπορεί να αναπτύξει το τρίτο είδος φιλίας, της αρετής και του αγαθού, αναπτύσσοντας οικειότητα και συμπεριλαμβάνοντας τα πλεονεκτήματα και από τα δύο προηγούμενα είδη φιλίας. Αυτού το είδους οι φιλίες είναι πραγματικές, ακλόνιστες αλλά και ωφέλιμες και απολαυστικές.
Ο Αριστοτέλης λοιπόν, βλέποντας την αξία υπέρ της καλλιέργειας ενάρετων σχέσεων, οικοδομημένες σε καλές προθέσεις, προσπάθεια και αμοιβαία εκτίμηση του χαρακτήρα, μας υπενθιμίζει πως οι δεσμοί που δημιουργούμε με τους άλλους, διαμορφώνουν την ποιότητα ζωής μας. Είμαστε και γινόμαστε, τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε. Μας προτρέπει να αφιερώσουμε χρόνο και προσπάθεια, ώστε να ανθίσουν οι καρποί τους: η εμπιστοσύνη, ο θαυμασμός και το δέος, δηλαδή οι πιο γλυκοί καρποί που έχει να μας προσφέρει η ζωή. Αφού λοιπόν μάθουμε πρώτα τον εαυτό μας, θα μπορέσουμε να αναζητήσουμε, αλλά ταυτόχρονα και να προσελκύσουμε στη ζωή μας τα κατάλληλα άτομα, τα οποία θα μας προσφέρουν πραγματική φιλία, σωστή και κατανοητή επικοινωνία, μαζί με ευχαρίστηση και αμοιβαία οφέλη.
Αυτό το είδος φιλίας βασίζεται στην κοινή εκτίμηση των αρετών και των ιδανικών, ανάμεσα στα δύο μέρη. Είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι και οι αξίες, τις οποίες αντιπροσωπεύουν που αποτελούν το κίνητρο διατήρησης των φιλικών δεσμών.Και κάτι πολύ σημαντικό για τη λέξη «φιλία» στην αρχαία Ελλάδα, είναι συνώνυμο της λέξης «αγάπη» και πολλές φορές αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται να δώσουμε και να πάρουμε στη ζωή μας από τους γύρω μας. Η Φιλία και η Αγάπη λοιπόν είναι το μέγιστο αγαθό, όφελος και απόλαυση και το ανώτατο των θετικών συναισθημάτων, τα οποία καλλιεργούμε στην ψυχουεραπεία και όντας απαραίτητα για την ισορροπημένη μας ψυχική υγεία, τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, καθώς και το κοινό καλό.
Φιλικά,
Φλώρα Μυρσαλιώτου
Μέντορας Ψυχολόγος Καποδιστριακού Πανεπιστημίου
MA/Med/PSGRT/BA
e-mail: flora.myrsaliotou@gmail.com
tel: 00306948642842
Comments